ÇOCUKLARIN BİLGİ BANKASI KUMBARA DERGİSİ TÜRKİYE İŞ BANKASI’NIN ÇOCUKLARA ARMAĞANIDIR

KUMBARA DERGİSİ TÜRKİYE İŞ BANKASI’NIN ÇOCUKLARA ARMAĞANIDIR

Ara
Close this search box.

Ekinoks

Güneş’in gökyüzünde gün içinde değişen konumuna dikkat etmişsinizdir: Güneş doğudan, ufuktan doğar, zamanla yükselir, gün ortasında en yüksek konumuna ulaşır ve sonra da batıya doğru giderek alçalır. Peki, Güneş’in gün ortasında ulaştığı en yüksek konumun mevsimden mevsime değiştiği hiç dikkatinizi çekti mi? Güneş’in kışın ulaştığı en yüksek nokta ile yazın ulaştığı en yüksek nokta arasında belirgin bir fark vardır. Ama bu fark çok uzun bir dönemde yavaş yavaş oluştuğu için pek dikkat çekmeyebilir.

Güneş’in gökyüzünde gün içinde değişen konumuna dikkat etmişsinizdir: Güneş doğudan, ufuktan doğar, zamanla yükselir, gün ortasında en yüksek konumuna ulaşır ve sonra da batıya doğru giderek alçalır. Peki, Güneş’in gün ortasında ulaştığı en yüksek konumun mevsimden mevsime değiştiği hiç dikkatinizi çekti mi? Güneş’in kışın ulaştığı en yüksek nokta ile yazın ulaştığı en yüksek nokta arasında belirgin bir fark vardır. Ama bu fark çok uzun bir dönemde yavaş yavaş oluştuğu için pek dikkat çekmeyebilir.

Buna Dünya’nın ekseninin eğikliği yol açar. Eğer Dünya’nın ekseni eğik olmasaydı, yıl boyunca Güneş gökyüzünde hep aynı yolu izlerdi.

Ekinoks
ekinoks gunes mobil 2 Ekinoks

Eksen Eğikliği

Eksen Eğikliği

Eksen, bir nesnenin ağırlık merkezinden geçen ve nesnenin döndüğü varsayımsal çizgidir. Dönen bu nesne atom altı bir parçacık da olabilir, bir gezegen ya da Güneş gibi bir yıldız da olabilir.

Dünya’nın da döndüğü bir ekseni vardır. Bu eksen Dünya’nın coğrafi kutup noktalarından geçer. Dünya kendi eksenindeki bir dönüşünü 23 saat 56 dakikada tamamlar. Biz bu süreye, gün deriz ve 24 saat olduğunu kabul ederiz.

Ne var ki Dünya’nın ekseni, Dünya’nın Güneş’in çevresinde döndüğü düzleme (ekliptik) dik değildir; hafif eğiktir.

Ekliptikten çıkan dik çizgi ile Dünya’nın ekseninin arasında 23 derece 27 dakikalık (23° 27’) bir açı vardır. Ekseninin bu hafif eğik oluşunun Dünya için çok önemli sonuçları vardır. Bunların başında da yıl boyunca (yani Dünya Güneş’in çevresinde dönerken) güneş ışınlarının geliş açısının ve süresinin değişmesi yani alınan enerji miktarının değişmesi gelir. Bir başka deyişle mevsimlerin oluşması gelir.

Ekinoks
ekinoks eksen mobil Ekinoks

150 Yıllık Aylara Göre Dünya’daki
Ortalama Hava Sıcaklıkları

150 yillik ortalama hava sicakliklari grafik4 Ekinoks
150 yillik ortalama hava sicakliklari grafik mobil Ekinoks
gezegenler gunes 2 Ekinoks

Ekseninin eğik olması Dünya’ya özgü bir durum değildir. Güneş’in çevresinde dönen 8 gezegenin hepsinin eksenleri de eğiktir.

Ekseninin eğik olması Dünya’ya özgü bir durum değildir. Güneş’in çevresinde dönen 8 gezegenin hepsinin eksenleri de eğiktir.

gezegenler merkur Ekinoks

Merkür
0ºC

gezegenler venus Ekinoks

Venüs
177ºC

gezegenler dunya Ekinoks

Dünya
23ºC

gezegenler mars Ekinoks

Mars
25ºC

gezegenler jupiter Ekinoks

Jüpiter
3ºC

gezegenler saturn Ekinoks
Satürn 27ºC
gezegenler uranus Ekinoks

Uranüs
98ºC

gezegenler neptun Ekinoks

Neptün
28ºC

Ekinoks

Eksen eğikliğinin Dünya’mız için bir başka sonucu da gece ve gündüz sürelerinin yıl boyunca değişmesidir. Ancak yılda iki gün dünyanın her yerinde gündüz ve gece eşit olur ve on ikişer saat sürer. Bu günlere ekinoks denir.

Ekinoks sözcüğü latince aequinox birleşik sözcüğünden gelir -aequi “eşit” ve nox “gece” demektir. Ekinoks gece ile gündüz sürelerinin eşit olduğu gün olarak bilinir. Türkçe ılım da denir.

ekinoks gecegunduz mobil Ekinoks

Yılda iki ekinoks (ılım) olur. Kuzey Yarımküre’de 21 Mart’ta gerçekleşen ilkbahar ekinoksu (ilkbahar ılımı) birçok toplumda ilkbaharın (hatta yeni yılın) ilk günü olarak kabul edilir. 22 ya da 23 Eylül’de gerçekleşen sonbahar ekinoksu (sonbahar ılımı) da sonbaharın ilk günü olarak kabul edilir. Bu iki günde bütün dünyada gündüz ve gece on ikişer saat sürer. İlkbahar ekinoksundan sonra gündüzler gecelerden uzun olmaya başlar. Sonbahar ekinoksundan sonra da geceler daha uzun olmaya başlar.

Bu yıl sonbahar ekinoksu 22 Eylül’dür. Bu günden sonra gündüzler gecelerden daha kısa olmaya başlayacaktır.

Ekinoks

Eksen eğikliğinin Dünya’mız için bir başka sonucu da gece ve gündüz sürelerinin yıl boyunca değişmesidir. Ancak yılda iki gün dünyanın her yerinde gündüz ve gece eşit olur ve on ikişer saat sürer. Bu günlere ekinoks denir.

Ekinoks sözcüğü latince aequinox birleşik sözcüğünden gelir -aequi “eşit” ve nox “gece” demektir. Ekinoks gece ile gündüz sürelerinin eşit olduğu gün olarak bilinir. Türkçe ılım da denir.

Yılda iki ekinoks (ılım) olur. Kuzey Yarımküre’de 21 Mart’ta gerçekleşen ilkbahar ekinoksu (ilkbahar ılımı) birçok toplumda ilkbaharın (hatta yeni yılın) ilk günü olarak kabul edilir. 22 ya da 23 Eylül’de gerçekleşen sonbahar ekinoksu (sonbahar ılımı) da sonbaharın ilk günü olarak kabul edilir. Bu iki günde bütün dünyada gündüz ve gece on ikişer saat sürer. İlkbahar ekinoksundan sonra gündüzler gecelerden uzun olmaya başlar. Sonbahar ekinoksundan sonra da geceler daha uzun olmaya başlar.

Bu yıl sonbahar ekinoksu 22 Eylül’dür. Bu günden sonra gündüzler gecelerden daha kısa olmaya başlayacaktır.